I. Dönem Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Ders Notları
Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Ders Notları
meb_iys_dosyalar/21/16/708053/dosyalar/2023_11/02141440_5.SINIF-calisma-sorulari-_cevapli.pdf
Bilişim Teknolojileri ve Yazılım
Bilgi: insan aklının erişebileceği olgudur.
İletişim: Duygu düşünce ve bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılmasıdır.
Teknoloji: insan hayatını kolaylaştırmak için geliştirdiği araç ve gereçlerdir.
Bilişim teknolojileri: Bilginin toplanması, işlenmesi depolanmasını ve iletilmesini sağlayan her türlü teknolojiye denir. Bilişim Teknolojileri bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin birlikte kullanılması ile oluşturulmuş sistemlerdir.
Bilişim Teknolojilerinin Kullanıldığı Alanlar
Eğitim alanında; kitaplar dolusu bilgi bellekler ve disklerle çok küçük alanlarda taşınabilmektedir. İnternette araştırdığımız bir konuyu hemen bulabilmekte kütüphaneye gitmeye gerek kalmamaktadır. Üniversitelerde uzaktan eğitim bölümleri açılmakta bu bölüme okuyan öğrenciler video konferans(sesli ve görüntülü iletişim) yöntemi ile bilgisayar ve internetin olduğu herhangi bir yerden derslere katılabilmektedir. E-okul sistemi ile öğrencilerin bilgileri kayıt altına alınmakta öğrenciler sınav tarihlerini ve notlarını, ders programları vb. bilgilere ulaşabilmektedir. Örnek: zoom, EBA, MORPA KAMPÜS vb
Sağlık alanında; artık muayene olmak için sabah erkenden sırada bekleyip fiş alma derdi bitmektedir. Bilgisayar ortamında ya da telefonla kolaylıkla muayene için randevu alınabilmektedir. Tüm hasta bilgileri sadece Tc kimlik numara ile edinilebilmektedir. Örnek: MHRS, e-nabiz
Ulaşım alanında; online bilet alımları ile artık bir bilet için otogara ve havaalanına gitme derdi bitmiştir. Ayrıca Gps’ler sayesinde bir adrese gideceğin yolu bilmesen bile adresi gps ile navigasyon cihazına işaretleyip bulunduğun noktadan o adrese ulaşmak mümkün olmaktadır. Örnek: online bilet, Akıllı bilet vb.
Güvenlik alanında; artık tüm şehir, bankalar, dükkanlar siteler vs her biri güvenlik kameraları ile izlenebilmekte bir olay olduğunda olaya dahil olanların kimlikleri tespit edilebilmektedir.
Bankacılık alanında; artık bankalardaki neredeyse tüm bilgiler bilgisayarlarda tutulmakta ve işlemler online olarak gerçekleşebilmektedir. Dünyanın çok uzak yerinden yatırılan para kısa sürede elimizde olmaktadır. Bankamatikler(ATM) ile istediğimiz şehirde istediğimiz saatte para çekebilmekte ve yatırabilmekte, kredi kartları ile para taşıma derdi olmadan her yerden alışveriş yapabilmekteyiz.
Ayrca internet bankacılığı ile bilgisayar ve cep telefonumuzdan şu işlemleri yapabilmekteyiz;
· Hesaba para gönderme (Havale-Eft)
· Fatura ödeme (elektrik, su, doğalgaz, internet, cep telefonu vb faturalar)
· Cep telefonuna TL (kontür) yükleme
Gazetecilik alanında; online gazeteler ve dergiler yavaş yavaş yerini online gazetelere bırakmıştır. Ayrıca online gazetecilik sayesinde haberlere bir gün sonra değil anında ulaşabilmekteyiz. Bu şekilde gazetelerin maliyet ve işçiliği azalmakta ve zamandan tasarruf edilmektedir.
Alışveriş alanı; online alışveriş siteleri ile yüzlerce km uzaklıkta merkezi bulunan ya da ülkemizde bulunmayan bir ürüne dahi kolaylıkla ulaşabiliyoruz. Oturduğumuz yerden alışveriş yapıp kapımıza kadar istediğimiz ürünü getirtebiliyoruz
Telekomünikasyon alanı; mobil telefonlar ile birlikte artık ortamdan bağımsız şekilde artık sevdiklerimizle rahatlıkla iletişim kurabiliyor, işlerimizi telefon ile halledebiliyoruz.
Sosyal medya alanı:Sosyal medya (facebook, twitter youtube vb. siteler) ile aynı anda yüzlerce arkadaşımız ile iletişime geçebiliyor. Etkinliklerimizi (Fotoğraf video vb) çevremize paylaşabiliyoruz. Düşünce ve yorumlarımızı aktarabiliyoruz.
Bilişim Teknolojilerinin Amaçları:
- Bilgiye kolay ulaşmayı sağlamak
- Verimliliği artırmak
- Güvenirliği artırmak
- Maliyeti azaltmak
- Hayatımızı kolaylaştırmak
- Hızlı haberleşmeyi sağlamak
Teknolojinin Yararları
- Bilgiye çok hızlı bir şekilde ve daha ucuza ulaşılıyor.
- Sağlık alanında hastalıkların anlaşılması daha hızlı ve güvenilir şekilde olabilmektedir. Teknoloji sayesinde tedavi yöntemleri gelişmiş ve hastalıklar daha kısa süre de tedavi edilir olmuştur.
- Maliyetleri azaltır ve verimliliği artırır.
- Eğitim-öğretim imkânları artmıştır.
- Bir yerden bir yere ulaşım daha hızlı ve daha konforlu hale gelmiştir.
- Sanayilerdeki üretim artmıştır. Üretilen ürünler daha ucuza mal olmaktadır.
- İletişim ve haberleşme imkânları artmıştır.
- İnsanlara daha konforlu, rahat bir yaşam sağlamıştır. Örneğin evlerde kullanılan beyaz eşyalar hem zamandan hem de iş gücünden tasarruf sağlamıştır.
Teknolojinin Zararları
- Çevreye zarar veren gazlar, atıklar çoğalmış, denizler ve doğa kirlenmeye başlamıştır.
- Yeryüzünde bulunan hayvan ve bitki türleri azalmıştır. Küresel ısınmadan dolayı dünyanın dengesinin bozulmuştur.
- İşsizlik artmıştır.
- İnsanoğlunu mevcut geleneklerini, kültürlerini ve kutsal değerlerini kaybetmeye başlamıştır.
- Televizyon ve internet aile içi iletişimi koparmıştır.Aile içi iletişimin kopması çocukları da aileden koparıp yalnızlığa itmiştir.
- Hareketsiz yaşam ve sağlıksız beslenmeye bağlı olarak obezite artmıştır.
- Yayılan radyasyonlar ve artan manyetik alanlar insan sağlığını olumsuz etkilemeye başlamış ve yeni sağlık problemleri ortaya çıkmıştır.
- İnternet bağımlılığı gibi bazı psikolojik rahatsızlıklar artmıştır.
- İnsanları tembelliğe alıştırmış, israf artmıştır.
Bilgisayar nedir?
Kendisine verdiğimiz bilgileri istediğimizde saklayabilen, istediğimizde geri verebilen cihaza denir.
Donanım, Yazılım
Bilgisayar Donanım ve Yazılım olmak üzere iki temel birimden oluşur.
Donanım: Bilgisayarı oluşturan elektronik parçaların her birine
verilen isimdir.
Yazılım: Bilgisayar donanımının uyumlu bir şekilde çalışmasını sağlayan ve programcılar tarafından yazılan kod parçalarıdır.
Temel Donanım Birimleri
1. Anakart (Motherboard)
2. Merkezi İşlem Birimi (CPU) – İşlemci
3. Sabit Disk (Hard disk)
4. RAM bellek
5. ROM bellek
6. Giriş Birimleri
7. Çıkış Birimleri
8. Depolama Birimleri
1- ANAKART (MOTHER BOARD)
Bilgisayarda kartların ve diğer tüm donanımların üzerine takıldığı ana ve en önemli parçalarından birisidir.
Bazıları üzerine, bazıları da kablolarla girişlere takılıdır.
Üzerinde veri yolları bulunur.
Tüm birimler anakartın üzerindeki veri yolları sayesinde birbiri ile iletişim kurarlar.
2- MERKEZİ İŞLEM BİRİMİ (CPU) İŞLEMCİ
En önemli donanım elemanıdır.
Bilgisayarda aritmetik ve mantıksal işlemlerin yapıldığı donanımdır.
Bilgisayarın beyni olarak da bilinir.
Giriş birimlerinden aldığı veriler üzerinde işlemler yaparak sonuçları çıktı birimlerine gönderir.
Bilgisayarın hızı denilince aklımıza gelmesi gereken en önemli hız kaynağı işlemcinin hızıdır.
3- SABİT DİSK (HARD DİSK)
Bilgisayarda bilgilerin kalıcı olarak depolandığı yerdir.
Manyetik disklerin bir araya gelmesiyle oluşur.
Çeşitli boyut ve kapasiteye sahiptirler.
Günümüzde kapasiteler sürekli artmaktadır.
Buna rağmen maliyetleri düşmektedir.
4- RAM (ANA) BELLEK (GEÇİCİ BELLEK)
Bilgisayar açıldığında işletim sistemi ve gerekli programlar RAM’e yüklenir.
Bu bellekler verilerin GEÇİCİ olarak kaydedildiği yerdir.
Bilgisayar açık olduğu sürece programlar burada çalışır.
Beynin ön belleği gibi çalışır.
Bilgisayar kapatıldığında bilgiler silinir.
UNUTAN BELLEK de denir.
RAM’in büyüklüğü de bilgisayarın hızını belirler.
7- GİRİŞ VE ÇIKIŞ BİRİMLERİ
GİRİŞ BİRİMLERİ
Dış ortamdan veri girilmesini sağlayan donanımlardır.
GİRİŞ BİRİMLERİ NELERDİR?
Klavye
Fare
Mikrofon
Kamera
Optik okuyucu
Tarayıcı (scanner)
…
ÇIKIŞ BİRİMLERİ
Verilerin işlenip bilgiye dönüştükten sonra, tekrar dış ortama aktarılmasını sağlayan donanımlardır.
ÇIKIŞ BİRİMLERİ NELERDİR?
Ekran
Hoparlör
Yazıcı
Çizici
Projeksiyon
…
8- DEPOLAMA BİRİMLERİ
Sabit disk (hard disk)
Harici hard disk
USB bellek
CD
DVD
Hafıza kartları
…
Not: USB bellek ve harici hard disk USB GİRİŞİNDEN bağlanır.
GİRİŞ VE ÇIKIŞ BİRİMLERİNİN BAĞLANDIĞI KARTLAR
Ekran kartı:
Bir bilgisayarda yapılan tüm işlemlerin monitörde görüntülenebilecek hale getirilmesini sağlayan parçadır.
Ses kartı:
Bilgisayarın sesi işlemesini ve daha sonra bu
sesi kullanıcıya aktarmayı sağlayan bir karttır.
Ağ (Ethernet) kartı:
Bilgisayarın ağa bağlanıp veri alışverişinde ve iletişimde bulunabilmesini sağlayan elektronik devredir.
GÜÇ KAYNAĞI
Bilgisayarın tüm parçalarına gerekli gücü (elektrik akımı) sağlayan donanımdır.
Bilgisayara gelen şehir elektriğinin gücünü küçülterek, kasanın içindeki donanımların kullanabilmesi için dağıtan donanım birimidir.
Dosya Nedir?
Bilgisayarda bilgilerin kaydedildiği birimlere dosya adı verilir.
Dosya içerisindeki bilgi; resim, yazı, çizim, ses gibi her şey olabilir.
Yazılımlar ürettiği bilgileri dosyalarda saklar. Örneğin çizdiğimiz bir resme daha sonra bakmak istiyorsak onu bir dosyada saklamamız gerekir.
Dosyaları defterlerimiz gibi düşünebiliriz.
Dosya Yapısı
Bir dosya ismi 3 kısımdan oluşur.
Dosya Adı:
Dosyaya kendimizin verdiği isimdir. Bu isim ile dosya içerisinde ne olduğunu dosyayı açmadan bilebiliriz.
Örneğin, Anneler Günü Şiiri.txt dosyasında anneler gününe ait bir şiir olduğunu açmadan anlayabiliriz.
Nokta:
Dosya adı ile dosya uzantısı ayıran işarettir. Tüm dosyalarda bulunur.
Dosya Uzantısı
Dosyanın türünü, hangi yazılım tarafından oluşturulduğunu ve açılabileceğini gösteren kısımdır.
Genellikle 3 harften oluşur. Bu harfler dosya türünün İngilizce karşılığının kısaltmasıdır.
Örneğin şiir yazdığımız bir dosyanın uzantısı TXT’dir. TXT uzantısı TEXT kelimesinin kısaltılmış hali olup yazı anlamına gelir.
Bir dosyanın sadece uzantısına bakarak içerisindeki bilginin türünü öğrenebiliriz.
Örneğin MP3 uzantılı bir dosyada müzik, PDF uzantılı bir dosyada bir kitap olduğunu dosyayı açmadan anlayabiliriz.
Popüler Dosya Uzantıları
Sık kullanılan dosyalara ait uzantıları ve içerikleri aşağıdaki tablodan inceleyelim.
|
Dosya Uzantısı |
İçerik |
|
TXT |
Yazı |
|
MP3, WAV |
Ses ve Müzik |
|
BMP, JPG |
Resim |
|
GİF |
Hareketli Resim |
|
|
Kitap |
|
AVİ, MPEG, MOV |
Film |
|
EXE |
Çalıştırılabilir Program |
Klasör Nedir?
Ortak bir özelliğe sahip dosyaları bir arada bulunduran birimlere klasör (dizin) denir.
Klasörleri günlük hayatımızda kullandığımız dosya klasörlerine benzetebiliriz.
Klasörler dosyalarımızı gruplamamızı ve dilediğimizde kolayca ulaşmamızı sağlar.
Fotoğraflarımızı Resimler, müziklerimizi Müziğim, yazılarımızı da Belgelerim klasörüne koyarız. Böylece hangi dosyaya ihtiyacımız varsa o klasöre gider ve zaman kaybetmeden o dosyayı açabiliriz.
Dosyalarımızı gruplamazsak daha sonradan onlara ulaşmakta güçlük yaşarız.
Alt Klasörler:
Bir klasör içerisinde birden fazla klasör yer alabilir. Örneğin Oyunlar klasörü içerisine Savaş Oyunları, Zeka Oyunları, Yarış Oyunları ve Spor Oyunları klasörleri ekleyebiliriz.
Sürücü Nedir?
Dosya ve klasörlerin saklanabileceğini fiziksel ortamlardır. Örneğin sabit disk, CD/DVD ROM sürücüsü, hafıza kartı, USB bellek gibi.
Sürücü İsimleri:
Sürücüler A’dan Z’ye kadar bir harf ile adlandırılırlar. A ve B sadece disket sürücüye verilen harflerdir. Bunun dışındaki harfler sırasıyla diğer sürücülere verilir.
Harften sonra iki nokta (:) işareti kullanılır. A: veya C: gibi.
Sürücü harflendirilmesi işletim sistemi tarafından yapılır. Buna ek olarak biz de harfin yanına bir etiket yazabiliriz. Örneğin; Yerel Disk (C:) gibi.
Örneğin bilgisayarımızda bir sabit disk ve bir de DVD-ROM olduğunu düşünürsek sürücüler şöyle adlandırılacaktır:
Sabit Disk (C:)
DVD-ROM (D:)
Bilgisayara sonradan bir USB bellek taktığımızda bu belleğe (E:) harfi verilecektir.
USB belleği çıkarmadan bir hafıza kartı takarsak bu kart ise (F:) harfini alacaktır.
Sürücüleri Görüntüleme:
Bilgisayara takılan tüm sürücüler Bilgisayarım simgesine tıklandığında açılan ekranda görülebilir.
Dosya, Klasör ve Sürücü Adresleri:
Bir dosyanın/klasörün adresi o dosyanın/klasörün hangi sürücü ve klasör içerisinde olduğunu gösterir.
Dosya, klasör veya sürücü adreslerinde sürücü ve klasör isimlerinden sonra ters bölü işareti () kullanılır.
Örneğin CD-ROM sürücümüzün adresi: D:
CD-ROM’daki Filmler klasörünün adresi D:Filmler
CD-ROM’daki Filmler klasörünün içerisindeki Çanakkale.AVI film dosyamızın adresi: D:FilmlerÇanakkale.AVI
Önemli Notlar:
Bir klasör içerisinde aynı ada ve uzantıya sahip birden fazla dosya olamaz.
Bir klasör içerisinde aynı isme fakat farklı uzantıya sahip dosyalar bulunabilir. Örneğin, Çanakkale.avi filmi ile Çanakkale.txt şiiri aynı klasörde bulunabilir.
Bir klasör içerisinde aynı ada sahip başka bir klasör bulunamaz.
Dosya ve klasör adlarında büyük/küçük harfler aynı kabul edilir. Örneğin ÇANAKKALE.TXT ile Çanakkale.txt dosyaları aynıdır.
Bazı donanımlar üzerinde birden fazla sürücü oluşturulabilir, örneğin tek bir sabit disk C: ve D: şeklinde 2 sürücüye ayrılabilir.
Kaynak: YOK